Việt Nam có 4 giống gà quý là gà chọi, tre, mía và hô. Một con gà chọi tốt đá sẽ như thế nào, những lối đánh và đòn đánh của gà chọi ra sao?
Gà chọi là gì?
Cùng với các loại gà tre, gà mía, gà hô thì gà chọi là một trong tứ chiến kê của Việt nam. Một con gà chọi hay thì phải đủ các yếu tố chịu đòn tốt, tránh đòn hay và phản công trong mọi tư thế. Dân gian ông bà truyền lại có câu:
“Đầu công mình cốc cánh vỏ trai
Đùi dài khoản ngắn chẳng thua ai
Khô chân gần mặt ấy mới tài”.
Với rất nhiều các yếu tố để quyết định việc thắng thua của một trận đá gà như dòng, nước, may mắn và việc ghép chạng của chủ gà, thể lực khi thi đấu. Nếu 2 gà có đòn đánh và thể lực giống nhau thì lối đánh của con nào hay hơn và khắc được lối đánh của con kia thì tỷ lệ thắng sẽ cao hơn. Trên thực tế việc chứng minh các đòn đánh và tốc độ ra đòn còn quyết định việc thắng thua của gà đó. Nếu có lối đánh hay nhưng ra đòn chậm thì vẫn thua như thường. hoặc tốc độ nhanh mà luống cuống trong lối đánh thì cũng thế. Bên cạnh đó sự may mắn của chú gà hay chủ gà cũng là điều tiên quyết mà người ta hay gọi là duyên trường gà. Các lối đánh thường thấy của gà chọi là:
Về lối đánh:
- Cưa đè hai mang (còn gọi là kèo cột hai mang theo thuật ngữ miền Nam).
- Mang lên mang xuống lên đè đá, xuống thông vỉa hay nhường mang kê cho gà kia đánh.
- Chạy dưới luồn vỉa bắt tảng.
- Chạy dưới kê cho đánh.
- Dong dựng (trụ thuật ngữ miền Nam).
- Chạy kiệu, chạy xe hay hồi mã thương.
- Lùi tát thường gọi là thôi chân tát dọc (mé thụt thuật ngữ miền Nam).
Về đòn đánh:
- Dọc: gà ra dọc 2 chân cắt kéo cặp vào đầu, hầu, ức gà đối phương.
- Mé: gồm mé ngang và mé xéo, gà di chuyển sang ngang hay xéo 2 chân đá cắt kéo vào đầu, mang tai hoặc cổ (cần) đối phương.
- Lưng: gà đứng sang ngang đá vào lưng hoặc từ phía sau vào vỉa bắt tảng đá vào lưng, gáy đối phương.
- Quăng: gà di chuyển tách khỏi đối phương và quảng chân (không cần dùng mỏ mổ quặp) vào chân trúng vào mỏ, hầu, mang tai, cổ, bụng đối phương. Đòn đá này nhiều nơi còn gọi là đòn cáo.
- Om đấm gà cắn vai, lông, cổ,… và lên chân vào bụng, ức, cổ, kiềng, đùi, với đối phương.
- Thông vỉa: vỉa tối gà luồn dưới bụng cắn và đá vào bụng đối phương; vỉa sáng gà vào thông vỉa chui, khóa cánh đối phương, mỏ mổ quắp gáy, đầu vai 5 điểm bất kỳ đá vào đầu hay vào lưng, cần cổ phía gáy đối phương.
- Kiềng: đánh vào mình, vai và khu vực tam giác trước cổ gà.
- Đánh chặn còn gọi là xỏ đất: khi gà đối phương muốn chui vỉa thì gà mình sẽ mổ và đá vào đầu, mặt không cho gà kia chui vỉa cũng có con gà đánh chặn lưng rất hay khi gà kia chuẩn bị chui là đã bị vào lưng.
- Buông tát (mé thụt): gà đứng ra dọc không cần mỏ gà buông 2 chân lên cao chân sẽ vuốt ra có thể trúng vào cổ, mang tai, hầu, mỏ và con gà sẽ bật ra.
